ΕΚΘΕΣΗ ΣΟΚ ΑΠΟ ΤΟ ΒΕΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΙΟΤΕΧΝΕΣ

ΕΡΕΥΝΑ Β.Ε.Α. ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ

 «Κατάσταση και προοπτικές επιχειρήσεων-μελών Β.Ε.Α.

μέσα στην οικονομική κρίση»

Νοέμβριος 2013

            Στόχος, μέθοδος, δείγμα, πληθυσμός

Το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 2013, πραγματοποιήθηκε έρευνα γνώμης (έρευνα πεδίου) στις επιχειρήσεις-μέλη του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας (Β.Ε.Α.), με στόχο την ανάδειξη των βασικών θεμάτων που τις απασχολούν μέσα στην οικονομική κρίση καθώς τις προοπτικές που διαφαίνονται για το επόμενο έτος 2014.

Η έρευνα που σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά  από τις υπηρεσίες του Επιμελητηρίου, διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίων που συμπληρώθηκαν με δύο τρόπους:

1. Ιδιοχείρως από τους προσερχόμενους προς εξυπηρέτηση τους στην υπηρεσία του Επιμελητηρίου, επιχειρηματίες, και
2. Με ηλεκτρονικό τρόπο από τις επιχειρήσεις-μέλη του σχετικού καταλόγου αποδεκτών καθημερινής ενημέρωσης μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων (e-mails) του Επιμελητηρίου (περίπου 2.000).

Ο αριθμός των ερωτηματολογίων που συγκεντρώθηκαν ανήλθε στα 250, σχηματίζοντας ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του συνολικού πληθυσμού των επιχειρήσεων-μελών.

Μέσα στη τετραετία 2009-2012, ο αριθμός των επιχειρήσεων-μελών του Επιμελητηρίου μειώθηκε κατά 15,7% ή κατά 7.747 επιχειρήσεις (2009: 49.180, 2012: 41.433) με τους περισσότερους  κλάδους να σημειώνουν απώλειες σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ενώ πολύ λίγοι είναι εκείνοι που διατήρησαν τις δυνάμεις τους (Λατομεία, Τρόφιμα, Ποτά, Προϊόντα-υποπροιόντα πετρελαίου) και μόλις δύο (Πλυντήρια, Λιπαντήρα Αυτοκινήτων και Ανακύκλωση, Παραγωγή Ενέργειας) παρουσίασαν αύξηση και ιδιαίτερα ο δεύτερος  (Ανακύκλωση, Παραγωγή Ενέργειας) στον οποίο διπλασιάστηκε ο αριθμός των επιχειρήσεων-μελών.

Αποτελέσματα έρευνας

Τα ευρήματα της έρευνας παρουσιάζονται στη συνέχεια συνολικά (για το σύνολο του δείγματος) αλλά και αναλυτικά με κριτήριο το μέγεθος της επιχείρησης όπως προκύπτει (συνήθως και κατά τεκμήριο) από τη νομική της μορφή, σύμφωνα με την κατάταξη:

              I.            Ατομικές επιχειρήσεις & αυτοαπασχολούμενοι= Πολύ μικρές επιχ.

           II.            Ομόρρυθμες/Ετερόρυθμες = Μικρομεσαίες επιχ.

        III.            Ε.Π.Ε./Α.Ε. = Μεγαλύτερες επιχειρήσεις

1. Πόσο έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση τις επιχειρήσεις

Τα 2/3 του συνόλου των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί «Πολύ», το 30% «Αρκετά» και μόλις ένα 4% δήλωσε ότι έχει επηρεαστεί «Λίγο». Αυτές που έχουν επηρεαστεί περισσότερο είναι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις (ΕΠΕ, ΑΕ) και στη συνέχεια οι Πολύ μικρές, ενώ αυτές που έχουν επηρεαστεί «σχετικά λιγότερο» φαίνεται να είναι οι Μικρομεσαίες.

2. Τα σημαντικότερα προβλήματα

Η «μείωση του τζίρου» λόγω μείωσης της κατανάλωσης αναδεικνύεται ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα και ακολουθούν τα προβλήματα της ρευστότητας που προκύπτουν από τη  «καθυστέρηση εξόφλησης από τους πελάτες» και την «έλλειψη χρηματοδότησης» από το Τραπεζικό σύστημα. Η ιεράρχηση των συγκεκριμένων προβλημάτων είναι η ίδια τόσο στο σύνολο του δείγματος όσο και με κριτήριο το μέγεθος των επιχειρήσεων. Διαφορές στην ιεράρχηση των προβλημάτων ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης προκύπτουν από το τέταρτο στη σειρά αναφερόμενο πρόβλημα και κάτω όπου π.χ. ενώ για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις ως τέταρτο και πέμπτο στη σειρά πρόβλημα αναδεικνύονται η «καθυστέρηση πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών και φόρων», στις μικρομεσαίες αντίστοιχα η «καθυστέρηση πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών» και η «μείωση παραγγελιών σε προμηθευτές» ενώ για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ως τέταρτο ιεραρχείται το πρόβλημα της «καθυστέρησης πληρωμής των δανείων» και ως πέμπτο η «μείωση παραγγελιών σε προμηθευτές».

3. Τζίρος το 2013 σε σχέση με το 2012.

Στο σύνολο των επιχειρήσεων το μικρότερο ποσοστό «μείωσης έως 10%» αντιμετώπισε μόλις το 9%, ενώ μείωση από 10 έως 50% δήλωσε το 62% και ένα 12% δήλωσε «μείωση άνω του 50%». «Καμία διαφορά με το 2012» δήλωσε το 7% των επιχειρήσεων ενώ ένα 10% εμφάνισε μικρή (το 9%) και σημαντική αύξηση του τζίρου (το 1%). Με βάση το μέγεθος της επιχείρησης προκύπτουν κάποιες ενδιαφέρουσες διαφοροποιήσεις όπως ότι στις κατηγορίες μείωσης του τζίρου έως 20%, έως 40% και έως 50% η πλειοψηφία αποτελείται από πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι μικρομεσαίες ανάμεσα στις κατηγορίες μείωσης τζίρου εμφανίζονται κατά πλειοψηφία στην κατηγορία «μείωση έως 30%» ενώ οι μεγαλύτερες στην κατηγορία «μείωση έως 10%» και με σημαντική συμμετοχή (30%) στην κατηγορία «μείωση άνω του 50%». Στην θετική πλευρά της εξέλιξης του τζίρου (αύξηση) μεταξύ 2013/2012, σημαντική αύξηση δήλωσαν εξ’ίσου οι πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενώ «καμιά διαφορά με το 2012» και «μικρή αύξηση» δήλωσαν κατά βάση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Συνολικά και σε σχέση με τις άλλες δύο κατηγορίες επιχειρήσεων οι μικρομεσαίες φαίνεται να είχαν καλύτερες επιδόσεις από άποψη τζίρου το 2013 σε σύγκριση με το 2012.

4. Αποτελέσματα του 2013 σε σχέση με το 2012.

Στο σύνολο των επιχειρήσεων το 50% εμφάνισε ζημιά σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το 2012, ένα 21% δήλωσε αποτελέσματα στο «νεκρό σημείο» (ούτε κέρδος ούτε ζημιά) ενώ ένα ποσοστό σχεδόν 30% δήλωσε «κέρδη λιγότερα» (24%) ή «αυξημένα» (5%) σε σχέση με το 2012. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις δήλωσαν κατά πλειοψηφία στις κατηγορίες «μεγάλη ζημιά», «ούτε κέρδος ούτε ζημιά» και «λιγότερα κέρδη», οι μικρομεσαίες στις κατηγορίες «αυξημένα κέρδη», «μικρή ζημιά» και  «ούτε κέρδος ούτε ζημιά» ενώ οι μεγαλύτερες τα μεγαλύτερα ποσοστά τους εμφανίζουν στις κατηγορίες «λιγότερα κέρδη» και «μεγάλη ζημιά». Συμπερασματικά και ως προς τα αποτελέσματα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις φαίνεται να εμφανίζουν καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τις δύο άλλες κατηγορίες επιχειρήσεων.

5. Οι πιθανότερες επιλογές για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Στο σύνολο τους οι επιχειρήσεις ανέδειξαν ως τις τρεις περισσότερο δημοφιλείς επιλογές τους για αντιμετώπιση της κρίσης: α) την «μείωση γενικών εξόδων/δαπανών», β)τον «αναπροσανατολισμό σε νέες αγορές-στόχους» και γ) την «μείωση προσωπικού». Ενδιαφέρον παρουσιάζεται στην ανάλυση κατά μέγεθος επιχείρησης όπου εκεί στους επιμέρους τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις επιλέγουν την «καθυστέρηση πληρωμής υποχρεώσεων» και την «αναζήτηση χρηματοδότησης», οι μικρομεσαίες την «εξωστρέφεια», την  «αναζήτηση χρηματοδότησης» και την «μείωση του κόστους μισθοδοσίας» και οι μεγαλύτερες την  «εξωστρέφεια», την «μείωση του κόστους μισθοδοσίας»,  την «εφαρμογή σύγχρονων καινοτόμων μεθόδων» και την «μείωση του χρόνου είσπραξης οφειλών πελατών»

6. Εκτίμηση κατάστασης για το 2014.

Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (57%) θεωρεί ότι η κατάσταση τους θα επιδεινωθεί περαιτέρω το επόμενο έτος, ένα 34% θεωρεί ότι θα παραμείνει αμετάβλητη ενώ ένα 9% θεωρεί ότι θα βελτιωθεί. «Επιδείνωση»  της κατάστασης προβλέπουν περισσότερο οι πολύ μικρές επιχειρήσεις ενώ περισσότερο αισιόδοξα δηλαδή «αμετάβλητη» την κατάσταση ή «βελτίωση» της προβλέπουν  οι μεγαλύτερες και οι μικρομεσαίες, για το 2014.

7. Πιθανότητα κλεισίματος επιχείρησης για το 2014.

Το 41% των επιχειρήσεων θεωρεί από «αρκετά» έως «πολύ πιθανό» το ενδεχόμενο κλεισίματος της επιχείρησης το 2014. Περισσότερο απαισιόδοξες εμφανίζονται οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι μικρομεσαίες εμφανίζονται διχασμένες, ενώ περισσότερο αισιόδοξες εμφανίζονται οι μεγαλύτερες ως προς τις εκτιμήσεις κλεισίματος τους το 2014.

8. Τζίρος το 2012.

Σχεδόν το 60% των επιχειρήσεων δήλωσαν τζίρο έως 100.000 ευρώ για το 2012, ενώ το υπόλοιπο 40% άνω των 100.000 με ένα 16% να δηλώνει τζίρο άνω των 500.000 ευρώ. Όπως ήταν αναμενόμενο η συντριπτική πλειονότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων δήλωσε τζίρο έως 100.000 ευρώ με τις περισσότερες από αυτές μέχρι 20.000 ευρώ, οι μικρομεσαίες δήλωσαν κατά πλειονότητα τζίρο στις κατηγορίες από 20.000-500.000 ευρώ και τέλος οι μεγαλύτερες από 100.000 ευρώ και άνω. 

Τελικά συμπεράσματα

1. Η οικονομική  κρίση έχει επηρεάσει σε πολύ σημαντικό βαθμό οριζόντια όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας και μεγέθους όπως πιστοποιείται και από την εξέλιξη της δύναμης του Επιμελητηρίου που μειώθηκε κατά 16,3% σε αριθμό επιχειρήσεων-μελών την τετραετία 2009-2012.  Μέσα σε αυτή την κατάσταση, σχετικά λιγότερο φαίνεται να έχουν επηρεαστεί οι ενδιάμεσου μεγέθους επιχειρήσεις (Μικρομεσαίες- Ο.Ε., Ε.Ε.) και οι κλάδοι δραστηριότητας: Λατομεία, Τρόφιμα, Ποτά, Προϊόντα-υποπροιόντα πετρελαίου Πλυντήρια, Λιπαντήρα Αυτοκινήτων και Ανακύκλωση, Παραγωγή Ενέργειας
2. Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σχετίζονται κατά βάση με την δραματική μείωση της κατανάλωσης και την έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης της αγοράς.
3. Οι επιλογές αντιμετώπισης της κρίσης εντοπίζονται πρωτίστως στην μείωση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης και στον αναπροσανατολισμό σε νέες αγορές-πελάτες με τις μικρότερες επιχειρήσεις να εστιάζουν περισσότερο σε επιλογές που σχετίζονται άμεσα με τη ρευστότητα τους ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις προσθέτουν στις επιλογές τους και κινήσεις περισσότερο στρατηγικού χαρακτήρα όπως η εξωστρέφεια και η χρήση της καινοτομίας.
4. Οι εκτιμήσεις για το 2014 είναι γενικά δυσοίωνες με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να είναι σχετικά περισσότερο απαισιόδοξες για τη συνέχιση της λειτουργίας τους σε σύγκριση με τις Μικρομεσαίες και τις Μεγαλύτερες. Το συγκεκριμένο εύρημα της έρευνας συνάδει και με το ρυθμό κλεισίματος των επιχειρήσεων όπως αυτό φαίνεται στα στοιχεία διαγραφών του Επιμελητηρίου τα τελευταία χρόνια 2009-2012, όπου οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (Ατομικές-αυτοαπασχολούμενοι) μειώθηκαν κατά σχεδόν 18%, ενώ οι Μικρομεσαίες (Ο.Ε., Ε.Ε.) και οι Μεγαλύτερες (Ε.Π.Ε., Α.Ε.) κατά 9% και 4% αντίστοιχα.

Επιμέλεια θέματος:  Γιάννης Καλογερόπουλος, Ειδ. Επιστήμονας,

Οικονομολόγος Β.Ε.Α.

Share: